Ostróda

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ostróda
miasto i gmina
Ilustracja
Panorama wybrzeża jeziora w Ostródzie z rozpoznawalnymi wieżami kościołów ewangelickiego i katolickiego
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

ostródzki

Prawa miejskie

1329

Burmistrz

Zbigniew Michalak

Powierzchnia

14,15 km²

Wysokość

110–120 m n.p.m.

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności
• gęstość


32 714[1][2]
2324,4 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 89

Kod pocztowy

14-100 do 14-104

Tablice rejestracyjne

NOS

Położenie na mapie powiatu ostródzkiego
Mapa konturowa powiatu ostródzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ostróda”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Ostróda”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Ostróda”
Ziemia53°41′38″N 19°57′58″E/53,693889 19,966111
TERC (TERYT)

2815011

SIMC

0964927

Urząd miejski
ul. A. Mickiewicza 24
14-100 Ostróda
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Ostróda (niem. Osterode in Ostpreußen[3], prus. Austrāti[potrzebny przypis]) – miasto w Polsce położone w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba powiatu ostródzkiego oraz gminy wiejskiej Ostróda. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego.

Według danych z 31 grudnia 2020 r. miasto miało 32 714 mieszkańców[4].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Pod względem historycznym Ostróda leży w Prusach Górnych[5], na obszarze dawnej ziemi Sasinów[6]. Etnograficznie znajduje się również na Mazurach[7].

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski miasto położone jest na pograniczu Doliny Drwęcy i Równiny Olsztynka[8].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Najwcześniej umocnionym miejscem w okolicy dzisiejszej Ostródy był gród na południe od wsi Kajkowo, w którym przenikały się wpływy polskie i pruskie[9]. Początek Ostródzie dała wybudowana ok. 1270 drewniana strażnica, która została w późniejszym czasie przebudowana w zamek. Powstała na terenie ziemi Sasinów wcześniej zasiedlonej przez Prusów. Obok strażnicy powstała osada, której komtur dzierzgoński Luther von Braunschweig nadał w 1329 prawa miejskie, które zostały potwierdzone w 1335 i 1348. Nazwa Ostródy pochodzi rzekomo od niemieckiego miasta Osterode am Harz, z którego pochodził komtur[10]. Od 1340 miasto było siedzibą komturii, ok. 1370 w miejscu warowni powstał zamek wybudowany z granitowych głazów i cegły, w 1381 został spalony przez wojska Kiejstuta. Po bitwie pod Grunwaldem pod murami miasta żołnierze polscy dokonali rzezi krzyżackich uciekinierów z pola bitwy[11], a w dniu 18 lipca 1410 roku rycerz Mikołaj z Durąga (Claus von Doringe) zajął miasto i zamek dla wojsk króla Władysława Jagiełły, cztery dni później mieszczanie złożyli polskiemu królowi hołd.

W 1440 roku Ostróda przystąpiła do antykrzyżackiego Związku Pruskiego. W latach 1466–1657 stanowiła lenno Korony Królestwa Polskiego, tereny te od XVI wieku były określane jako Prusy Górne (niem. Oberland). W 1519 roku w czasie wojny polsko-krzyżackiej (wojny pruskiej) Ostróda zostaje zdobyta przez wojska króla polskiego Zygmunta Starego. W 1525 komturstwo staje się starostwem. W 1628 miasto krótko okupowali Szwedzi. W latach 1633–1639, za zgodą polskiego króla Władysława IV Wazy, miastem (i starostwem) zarządzał Jan Chrystian brzeski, książę Brzegu i Legnicy, jeden z ostatnich książąt z dynastii Piastów; tu zmarł. Jego druga żona księżna Jadwiga została pochowana w kościele św. Dominika Savio. W 1656 miasto zostało spustoszone przez Tatarów, a następnie przez wojska szwedzkie.

Fontanna Trzech Cesarzy na rynku w Ostródzie (autorstwa A. Künne), około 1895 r.

Od 1758 przez cztery lata miasto znajdowało się pod okupacją rosyjską, w 1788 wybuchł największy w historii pożar, który zniszczył zamek i większą część zabudowy. Od 21 lutego do 1 kwietnia 1807 roku na zamku mieszkał cesarz Napoleon Bonaparte (jego pobyt upamiętniają medal „Napoleon w Ostródzie” i obraz przedstawiający hołd mieszkańców złożony cesarzowi, które znajdują się w zbiorach muzeum w Wersalu)[11], w czerwcu tego samego roku kwaterowały tu wojska gen. Józefa Zajączka. Od 1818 miasto staje się siedzibą powiatu. W latach 1834–1848 pastorem polskiej gminy ewangelickiej był Gustaw Gizewiusz; tu zmarł i został pochowany. W 1855 Karol Salewski założył polską księgarnię, a w 1868 drukarnię, w której wydał 50 książek w języku polskim i 20 roczników kalendarzy.

Ostróda około 1921 roku

Mimo lokacji miejskiej do czasu otwarcia w 1852 Kanału Elbląskiego i doprowadzenia linii kolejowej w 1872 roku Ostróda pozostawała miasteczkiem o znaczeniu wyłącznie lokalnym. W 1890 roku powiat ostródzki zamieszkiwały 43 000 Polaków[12], co stanowiło 62% populacji. W latach 1900–1910 wybudowano kanalizację i wodociąg oraz przeprowadzono gazyfikację[13]. Od 1871 w granicach Niemiec, po plebiscycie w 1920 Ostróda pozostała przy Niemczech.

W 1945 roku miasto zostało zdobyte przez oddziały 5 armii pancernej gwardii 2 Frontu Białoruskiego[14]. Ostróda była silnym punktem oporu i ważnym węzłem komunikacyjnym, bronionym przez liczny garnizon niemiecki. Po przeprowadzonym rozpoznaniu dowództwo 10 Korpusu Pancernego zadecydowało o przeprowadzeniu szturmu nocą. W dwustronnym oskrzydleniu miasta uczestniczyły wszystkie jednostki 10 KPanc. (178 BPanc., 183 BPanc., 183 BPanc. i 11 BZ). Udany szturm na pozycje niemieckie przeprowadzono 21 stycznia 1945 roku po nawale artyleryjskiej. Miasto zostało zdobyte, jednak w czasie działań bojowych zniszczeniu uległo około 60% zabudowy Ostródy, w tym 30% budynków mieszkalnych, 11% przemysłowych i 20% obiektów użyteczności publicznej[15].

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[16]. W okresie Polski Ludowej w mieście powstały Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, kombinat mięsny, dwa zakłady drzewne, wytwórnia win i przetworów owocowych, zakłady kserotermiczne i zakłady szkutniczo-drzewne[17].

Warunki naturalne[edytuj | edytuj kod]

Przez Ostródę przepływa rzeka Drwęca. Miasto połączone jest kanałowym szlakiem wodnym z Elblągiem.

W granicach Ostródy znajdują się następujące jeziora:

  • Smordy (jezioro Jakuba)
  • Puzy (jezioro Pauzeńskie)
  • Sajmino (jezioro Kajkowskie)
  • Perskie

Według danych z roku 2002[18] Ostróda ma obszar 14,15 km², w tym:

  • użytki rolne: 19%
  • użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 0,8% powierzchni powiatu.

  • Rzeka Drwęca w Ostródzie
    Rzeka Drwęca w Ostródzie
  • Bulwar nad Jeziorem Drwęckim
    Bulwar nad Jeziorem Drwęckim
  • Plaża miejska nad Jeziorem Drwęckim
    Plaża miejska nad Jeziorem Drwęckim

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2016[19]

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 33396 100 17668 52,90 15728 47,10
  • Piramida wieku mieszkańców Ostródy w 2014 roku[19].


Bezrobocie[edytuj | edytuj kod]

Bezrobocie rejestrowane w Ostródzie wynosiło w 2015 roku 11,1% (13,3% wśród kobiet i 9,1% wśród mężczyzn). Jest to znacznie mniej od stopy bezrobocia rejestrowanego dla województwa warmińsko-mazurskiego oraz znacznie więcej od stopy bezrobocia rejestrowanego dla całej Polski[20].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Zamek krzyżacki, obecnie siedziba Muzeum w Ostródzie
Stary Ratusz Ostródy został zniszczony podczas II wojny światowej i odbudowany w XXI wieku
Kościół św. Dominika Savio

Wybrane zabytki, znajdujące się na terenie Ostródy:

Obiekty sakralne[edytuj | edytuj kod]

Grób Gustawa Gizewiusza na Cmentarzu Polska Górka
Komunalna wieża ciśnień
  • Kościół św. Dominika Savio, pierwotnie gotycki z XIV w., gruntownie przebudowany po pożarze w k. XVIII w., odbudowany po zniszczeniach wojennych. Znajduje się przy ul. św. Dominika Savio[21],
  • Kościół neogotycki pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny z lat 1856–1875, wieża dobudowana na początku XX w.[21],
  • Kościół ewangelicko-metodystyczny neogotycki z 1907 r.; wieża kościelna, na którą wiedzie 105 schodów, stanowi punkt widokowy na całą Ostródę, ponadto mieści w sobie 3 dzwony (największy o średnicy 148 cm) oraz mechanizm zegarowy[21],
  • Kaplica baptystów – zbudowana w 1910 roku w stylu neogotyckim (ul. Nadrzeczna)[21],
  • Cmentarz Polska Górka przy ul. Olsztyńskiej. Część grobów pochodzi z I połowy XIX w. Jest tu pochowany pastor Gustaw Gizewiusz pochodzący z rdzennie polskiej rodziny, niezmordowany orędownik polskości Mazur. Urodził się 21 maja 1810 roku w Piszu, a w roku 1835 osiedlił się w Ostródzie jako pastor polskiego kościoła ewangelickiego. W 1848 roku został wybrany polskim posłem do Parlamentu Niemieckiego. Zmarł nagle 7 maja 1848 roku. Pośród ruin cmentarza zwracają uwagę zabytkowe nagrobki pożydowskie oraz neoklasycystyczna brama z XIX w.[21],

Zespoły koszarowe[edytuj | edytuj kod]

  • Koszary artyleryjskie (tzw. Białe Koszary) – oddane do użytku w 1913 roku, zostały zaprojektowane przez Fritza Heitmanna[21] dla potrzeb 3 Wschodniopruskiego Pułku Artylerii Polowej nr 79, przed 1939 siedziba 21 dywizjonu dział przeciwpancernych, po 1945 Centrum Wyszkolenia Wojsk Ochrony Pogranicza oraz jednostki wojsk pancernych
  • Koszary Grollmanna (tzw. Czerwone Koszary) – zbudowane w latach 1890–1898, głównie przy użyciu czerwonej cegły[21]
  • Koszary przy ul. Garnizonowej (Bergkaserne) – najstarsze ostródzkie koszary, zbudowane w połowie XIX w. Obecnie popadające w ruinę[22]

Budowle obronne[edytuj | edytuj kod]

  • Zamek krzyżacki pierwotnie w stylu gotyckim, następnie kilkakrotnie przebudowywany. Pochodzi z XIV w. i był siedzibą komturstwa krzyżackiego. Od 1977 roku odbudowywany po zniszczeniach spowodowanych wojną[21],
  • Fragmenty gotyckich murów obronnych z XV w. Przy obecnym kościele św. Dominika Savio ul. św. Dominika Savio, ul. Drwęckiej oraz u zbiegu ul. Mickiewicza i ul. Wyspiańskiego[21],

Pozostałe[edytuj | edytuj kod]

Wybrane kamienice w Ostródzie
Secesyjna kamienica, Jana Pawła II 4 (XX w.)
Kamienica przy ul. Słowackiego 9 (XX w.)
Kamienica przy ul. Stapińskiego 2 (XX w.)
Kamienica, Armii Krajowej 3 (XX w.)
Willa przy Sienkiewicza (XX w.)
Kamienica, Mickiewicza 9 (1896 r.)
Kamienica, ul. 11 Listopada 41
Kamienica, ul. Mickiewicza 2 (XIX w.)
Kamienica, ul. Stapińskiego 4 (XX w.)
Kamienica, Sienkiewicza 16 (1910 r.)
  • Gotycki układ urbanistyczny miasta lokowanego ok. 1270 r. (obecnie przebudowany plac 1000-lecia)[23],
  • Urządzenia Kanału Elbląskiego (Śluza Ostróda), ul. Szosa Elbląska[21].
  • Dworzec kolejowy z końca XIX w.[21]
  • Budynek liceum ogólnokształcącego, eklektyczny z 1907 roku[21],
  • Dawna rogatka przy posesji Szkoły Podstawowej Nr 1, neoklasycystyczna z XIX w.[23]
  • Neogotycka komunalna wieża ciśnień pochodząca z przełomu XIX i XX w. (ul. Drwęcka)[21].
  • Wieża Bismarcka zbudowana w 1902 roku, pierwsza tego typu budowla w Prusach Wschodnich[21].
  • Kamienice z XIX i początku XX w. znajdujące się głównie przy ulicach: Mickiewicza, Sienkiewicza, Jana Pawła II, Czarnieckiego, Słowackiego, 11 Listopada, Armii Krajowej[21].
  • Spichlerz na ul.Słowackiego (nie istnieje od 2000 roku).
  • Gmach obecnego Urzędu Miasta z pocz. XX w.
  • Kolejowa wieża ciśnień z 1911.
  • Kamień Plebiscytowy z 11.07.1920 roku w Parku Collisa, ul. 3 Maja.
  • Cmentarz wojenny z 1914 roku żołnierzy poległych w bitwie pod Tannenbergiem, ul. Chrobrego.
  • Dom przy ul.Sienkiewicza 10. Obok po lewej na kamieniu tablica pamiątkowa gdzie urodził się światowej sławy pisarz Hans Helmut Kirst.(1914-1989).

W Ostródzie znajduje się podstrefa Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej[24].

Lokalne instytucje i organizacje gospodarcze[edytuj | edytuj kod]

  • Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców w Ostródzie
  • Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości ATUT
  • Inkubator Przedsiębiorczości Społecznej w Ostródzie
  • Zachodnio-mazurska Lokalna Organizacja Turystyczna

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Lista szkół znajdujących się w Ostródzie[25]:

Szkoły podstawowe[edytuj | edytuj kod]

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Gustawa Gizewiusza
  • Szkoła Mistrzostwa Sportowego w Ostródzie
  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Armii Krajowej
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Gustawa Gizewiusza
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Pawła II
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. Polskich Olimpijczyków
  • Szkoła Podstawowa nr 5 im. Janusza Korczaka
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im. Kornela Makuszyńskiego

Szkoły ponadgimnazjalne[edytuj | edytuj kod]

Liceum Ogólnokształcące nr 1 im. Jana Bażyńskiego
  • Szkoła Mistrzostwa Sportowego w Ostródzie
  • Liceum Ogólnokształcące im. Jana Bażyńskiego
  • Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące im św. Dominika Savio
  • Zespół Szkół Rolniczych im. Wincentego Witosa
  • Zespół Szkół Zawodowych im. Sándora Petőfiego
  • Zespół Szkół Zawodowych im. Stanisława Staszica
  • Centrum Kształcenia Ustawicznego

Kultura[edytuj | edytuj kod]

Amfiteatr
 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Ośrodki kultury[edytuj | edytuj kod]

  • Centrum Kultury w Ostródzie (ul. Mickiewicza 22), któremu podlegają:

Biblioteki[edytuj | edytuj kod]

  • Miejska Biblioteka Publiczna – ul. Mickiewicza 22
  • Filia Miejskiej Biblioteki Publicznej – ul. Chrobrego 2
  • Powiatowa Biblioteka Pedagogiczna (do 1 września 2014 Filia Warmińsko-Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej w Elblągu[26]) – ul. Grunwaldzka 50
  • Powiatowa Biblioteka Publiczna – ul. Drwęcka 2

Muzea[edytuj | edytuj kod]

Lokalne media[edytuj | edytuj kod]

Prasa[edytuj | edytuj kod]

W Ostródzie wydawane są dwie lokalne gazety:

Telewizja[edytuj | edytuj kod]

  • Telewizja Mazury (była Telewizja Ostróda)[27].

Lokalne serwisy internetowe[edytuj | edytuj kod]

  • Ostróda Flesz[28]
  • Ostróda News[29]
  • Nasz Głos Ostróda
  • RzeczJasnaTV
  • Nasza Ostróda[30]
  • OstrodaOnline.pl[31]
  • Ostroda.wm.pl[32]

Festiwale[edytuj | edytuj kod]

W Ostródzie odbywają się festiwale:

Sport[edytuj | edytuj kod]

Kluby sportowe[edytuj | edytuj kod]

Stadion Miejski

Obiekty sportowe[edytuj | edytuj kod]

Wspólnoty religijne[edytuj | edytuj kod]

Neogotycki kościół ewangelicki z 1907 r.
Budynek parafii ewangelicko-augsburskiej mieszczący jej kaplicę
Kaplica zboru Kościoła Chrześcijan Baptystów

Na terenie Ostródy działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Kościół katolicki[edytuj | edytuj kod]

Kościół rzymskokatolicki[edytuj | edytuj kod]

Kościół greckokatolicki[edytuj | edytuj kod]

Kościoły protestanckie[edytuj | edytuj kod]

Inne[edytuj | edytuj kod]

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Transport śródlądowy[edytuj | edytuj kod]

Przystań Żeglugi Ostródzko-Elbląskiej

W sezonie letnim Żegluga Ostródzko-Elbląska organizuje rejsy statkami tzw. białej floty po jeziorze Drwęckim i Kanałem Ostródzko-Elbląskim.

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Ostróda jest ważnym węzłem dróg krajowych:

Ostródzcy przewoźnicy[edytuj | edytuj kod]

  • PKS Ostróda – przedsiębiorstwo obsługujące komunikację regionalną i dalekobieżną. Posiada linie dalekobieżne do Warszawy, Bydgoszczy i Gdańska oraz regionalne do Olsztyna, Morąga, Dzierzgonia, Zalewa, Lubawy, Lidzbarka Welskiego, Ornety, Olsztynka i Działdowa. Są obsługiwane również kursy do mniejszych miejscowości powiatu ostródzkiego.
  • Żegluga Ostródzko-Elbląska – przedsiębiorstwo obsługujące komunikację miejską. W dni robocze uruchamia 8 linii dziennych, a w święta – 3 linie dzienne.

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Dworzec kolejowy w Ostródzie

W Ostródzie znajduje się dworzec kolejowy, obok którego przebiega jedna linia kolejowa

Nr linii Trasa Status Data otwarcia
353 Poznań Wschód – Żeleznodorożnyj czynna 1872

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Urząd Miasta
Miasta partnerskie
Miasto Kraj Data podpisania umowy
Osterode am Harz  Niemcy 24 kwietnia 1994
Szyłokarczma  Litwa 27 września 2001

Sąsiednie jednostki administracyjne[edytuj | edytuj kod]

Honorowi obywatele miasta Ostródy[edytuj | edytuj kod]

  • Zdzisław Krzyszkowiak – lekkoatleta, rekordzista świata w biegach, złoty medalista olimpijski.
  • Krystyna Chojnowska-Liskiewicz – jachtowy kapitan ż.w., pierwsza kobieta, która samotnie opłynęła kulę ziemską (s/y „Mazurek”, 1976-1978), absolwentka ostródzkiego LO, honorowy obywatel miasta Ostródy
  • Gunter Verheugen – komisarz UE ds. przemysłu w Komisji José Barroso, były komisarz ds. rozszerzenia w Komisji Romano Prodiego, honorowy obywatel miasta Ostródy od 10 maja 2009
  • Tadeusz Oracki – profesor filologii, honorowy obywatel miasta od 31.01.2014 r
  • Edgar Steiner – honorowy obywatel miasta od 31.01.2014 r.[54]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Ostródzkie molo

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ [1], w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Główny Urząd Statystyczny / Obszary tematyczne / Ludność [online], stat.gov.pl [dostęp 2022-07-03].
  3. ↑ Osterode in Ostpreußen – Europa1900 [online], www.europe1900.eu [dostęp 2022-12-07].
  4. ↑ Ostróda w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-07-03] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  5. ↑ Barbara Szymczak: Rzeczpospolita wobec Prus Książęcych w XVI i XVII stuleciu – pejzaż z Ostródą w tle, w: Ostróda. Siedem wieków dziejów miasta, red. Ryszard Sajkowski. Muzeum w Ostródzie, Ostróda 2005, s. 103. ISBN 83-916007-3-4.
  6. ↑ Tadeusz Baranowski, Wiesław Zajączkowski: Archeologia po drodze. Przewodnik. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1976, s. 106.
  7. ↑ Bogdan Wawrzyńczyk: Leksykon powiatów Polski, t. I. Agencja Promocyjno-Wydawnicza „Pro Polonia”, Warszawa 2003, s. 178. ISBN 83-916119-1-5.
  8. ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 [dostęp 2023-02-09] (pol.).
  9. ↑ http://pismo.pruthenia.pl/pruthenia_7/Pruthenia_7_2012_Wadyl-S_Grodzisko_w_Ornowie-Lesiaku_w_%C5%9Bwietle_wynik%C3%B3w_ostatnich_bada%C5%84.pdf.
  10. ↑ Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996 ISBN 83-902165-0-7, s. 39.
  11. ↑ a b Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 236.
  12. ↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-24] (niem.).
  13. ↑ Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska (red.), Iwona Swenson (red.), Zofia Aleksandrowicz, Warszawa: PWN, 1998, s. 531, ISBN 83-01-12677-9, OCLC 830195866.
  14. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939-1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 481.
  15. ↑ Miasta polskie w Tysiącleciu, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wrocław–Warszawa–Kraków 1967, t. II, s. 138–139.
  16. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  17. ↑ Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1983, s. 213, ISBN 83-217-2329-2.
  18. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
  19. ↑ a b Ostróda w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  20. ↑ Ostróda w liczbach. Ostróda – Rynek pracy [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-12-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  21. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Lista wybranych zabytków Ostródy. [dostęp 2015-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
  22. ↑ Bergkaserne – W. Skrobot o dewastacji najstarszych ostródzkich koszar. [dostęp 2015-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)].
  23. ↑ a b Lista ostródzkich obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Oficjalna strona internetowa powiatu ostródzkiego. [dostęp 2015-03-25].
  24. ↑ Strona internetowa WMSSE. [dostęp 2015-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-19)].
  25. ↑ Przewodnik>Szkoły. Ostróda Online. [dostęp 2009-02-11]. (pol.).
  26. ↑ Bibliotekarze nie stracą pracy a Ostróda biblioteki. [dostęp 2015-03-15].
  27. ↑ Strona Internetowa Telewizji Mazury. [dostęp 2015-03-13].
  28. ↑ OSTRÓDA FLESZ – Ostróda Flesz [online], Ostróda Flesz [dostęp 2018-03-18] (pol.).
  29. ↑ Ostróda News [online], Ostróda News [dostęp 2016-08-02] (pol.).
  30. ↑ Nasza Ostróda.
  31. ↑ OstrodaOnline.pl.
  32. ↑ Ostroda.wm.pl.
  33. ↑ Strona klubu.
  34. ↑ Strona www.90minut.pl.
  35. ↑ KLUB STRZELECKI GARDA. [dostęp 2014-03-23].
  36. ↑ Strona klubu. aikido.ostroda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)].
  37. ↑ W 100. rocznicę powstania Policji Państwowej założyli policyjny klub sportowy „Mazury”.
  38. ↑ Ostróda. Parafia Świętych Hiacynty i Franciszka. archwarmia.pl. [dostęp 2022-05-16].
  39. ↑ Ostróda. Świętego Dominika Savio. archwarmia.pl. [dostęp 2022-05-16].
  40. ↑ Ostróda. Świętego Ojca Pio. archwarmia.pl. [dostęp 2022-05-16].
  41. ↑ Ostróda. Świętej Faustyny. archwarmia.pl. [dostęp 2022-05-16].
  42. ↑ Ostróda. Świętego Jana Bosko. archwarmia.pl. [dostęp 2022-05-16].
  43. ↑ Ostróda. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. archwarmia.pl. [dostęp 2022-05-16].
  44. ↑ Ostróda. Świętego Franciszka z Asyżu. archwarmia.pl. [dostęp 2022-05-16].
  45. ↑ Ostróda. Świętego Marcina. archwarmia.pl. [dostęp 2022-05-16].
  46. ↑ Parafia greckokatolicka pw. Ofiarowania Najświętszej Bogurodzicy w Ostródzie. grekokatolicy.pl. [dostęp 2022-05-16].
  47. ↑ Ostróda. luteranie.pl. [dostęp 2022-05-16].
  48. ↑ Parafie. metodysci.pl. [dostęp 2022-05-16].
  49. ↑ Zbory. baptysci.pl. [dostęp 2022-05-16].
  50. ↑ Wspólnoty lokalne. chrystusowi.pl. [dostęp 2022-05-16].
  51. ↑ a b Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-08-02].
  52. ↑ A. Kopiczko, Panorama wyznaniowa województwa olsztyńskiego po II wojnie światowej, s. 63, 64.
  53. ↑ Church finder. nak.org. [dostęp 2022-05-16].
  54. ↑ Profesorowie Oracki i Steiner. Kim są nowi honorowi obywatele Ostródy?. [dostęp 2014-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-06)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Miasta województwa warmińsko-mazurskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa warmińsko-mazurskiego

Powiat ostródzki
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat ostródzki (1945–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ostróda&oldid=73054428”